Славутасці

Манумент Дружбы

Манумент Дружбы, велічны мемарыял, быў пастаянным месцам традыцыйных сустрэч і народных святаў трох брацкіх народаў-беларусаў, украінцаў і рускіх.

Гэты кавалачак зямлі, дзе перасякаюцца тры дзяржавы, тры народы, тры мовы-сведчанне духоўнага сваяцтва, братэрскай дружбы, славянскага адзінства, стварэння Адзінай эканамічнай прасторы.

Тры белыя 20-метровыя пілоны, акружаныя бетонным кольцам з барэльефамі, якія паказваюць памятныя падзеі нашай агульнай гісторыі, - гэта сімвал вечнага адзінства брацкіх народаў, сімвал агульнай надзеі на абнаўленне ранейшых сувязяў, стварэння саюза самастойных дзяржаў, аб'яднаных у адну магутную дзяржаву.

Манумент Дружбы узводзіўся інтэрнацыянальным калектывам. У склад аўтарскай групы ўваходзілі ўкраінскія і беларускія архітэктары. 4 мая 1975 года адбылося ўрачыстае адкрыццё помніка. У 1999 годзе манумент Дружбы Народаў на мяжы трох рэспублік унесены ў турыстычны маршрут "Залатое кальцо Беларусі".


Масты над Ипутью

Горадам трынаццаці мастоў называюць Добруш. Прыгажуня Ипуть разбіваецца на шматлікія рукавы, утвараючы выспы і затокі, якія ажурным карункамі аплятаюць наш горад. А масты, вялікія і маленькія, злучаюць мікрараёны горада ў адно цэлае. Такая колькасць мастоў, якое ёсць у Добрушы, амаль не сустракаецца ў маленькіх ціхіх мястэчках, падобных нашаму.

Іпуць працякае па Смаленскай, Бранскай абласцях Расійскай Федэрацыі, Магілёўскай вобласці і Добрушскім і Гомельскім раёнах Гомельскай вобласці і з'яўляецца самым вялікім па велічыні і па воднасці левым прытокам Сожа. Агульная даўжыня нашай ракі складае 437 км, агульная даўжыня рачной сістэмы Іпуці — якая складаецца з 750 рэк, - 4242 км.

Ипуть-рака несудоходная, аднак мае магчымасць водазабеспячэння прамысловых вытворчасцяў. Характэрнай асаблівасцю Добрушскага ўчастка Іпуці з'яўляецца плаціна. На ёй пабудаваны чатыры Масты-турбінны, драўляны і два жалезабетонных. Іпуць здаўна лічылася адной з найбольш прыгожых рэк Беларусі. Упрыгожаная лясамі, з шырокімі пяшчанымі пляжамі па берагах, багатая рознай рыбай, яна застаецца любімым месцам адпачынку гараджан.


Пакроўская царква і рака з мошчамі Іаана Кармянскага

У 1760 годзе, калі вёскай корму валодалі польскія магнаты Чартарыйскія, жыхары пабудавалі драўляную царкву ў імя Пакрова Маці Божай, але да канца ХІХ стагоддзя яна струхлела і не змяшчала ўсіх вернікаў. Тады і прынялі рашэнне аб ўзвядзенні новай царквы. Выбіраючы месца для будаўніцтва, жыхары вёскі звярнуліся па параду да шанаванага ўсім навакольным людам Айцу Яну Гашкевічу. Ён параіў пробашчу парафіі протаіерэю Пятру правесці тры дні ў пасце і малітве, каб даведацца волю Божую аб месцы збудавання храма. Людзі паслухаліся рады святара, і неўзабаве ў цэнтры вёскі ў адным месцы стала з'яўляцца бачанне падпаленых свечак. Новы храм у гонар Пакрова Прасвятой Багародзіцы быў пабудаваны ў 1897 годзе.

У апошнія гады вёска Карма стала вядомая не толькі ў Беларусі, але і ў Расіі, Малдове, на Украіне. Прыгожая добраўпарадкаваная вёска ганарыцца сваім храмам, дзе спачываюць нятленныя мошчы святога Яна Кармянскага, прылічанага праваслаўнай царквой у 1998 годзе да ліку Святых зямлі беларускай.

Па гэты дзень з асаблівай дбайнасцю збіраюцца сведчанні вылячэнняў, учыненых святым праведнікам Янам Кармянскім пры жыцці, цудоўных азнакаў у яго грабніцы да прылічэння праведніка да ліку святых, карпатліва фіксуюцца пісьмовыя і вусныя апавяданні вернікаў і паломнікаў, якія атрымалі вылячэнне ад сваіх хвароб ля ракі з мошчамі святога.


Добрушская папяровая фабрыка

У 1870 годзе князь Паскевіч "яго святласць князь Варшаўскі, граф Фёдар Іванавіч Паскевіч Эриваньский" заснаваў у Добрушы пісчэбумажную фабрыку, якая займала першае месца ў групе прадпрыемстваў папераробнай машын і паліграфічных вырабаў у Расіі.

Першапачаткова наўзамен існуючых да таго часу крупчатых млыноў быў уладкаваны драўняна-масавы завод, які прыводзіўся ў рух адной стасільнай турбінай. Завод выпрацоўваў каля 70 пудоў драўнянай масы ў суткі, збыт якой быў абцяжараны з прычыны адсутнасці чыгункі і адсутнасці па суседстве пісчэбумажных фабрык. У 1871 годзе была ўсталяваная першая папяровая машына і неабходныя машыны для апрацоўкі рыззя. У 1872 годзе фабрыка пачала выпускаць першую прадукцыю. У 1875 годзе ўсталяваная другая, а ў 1895 годзе-трэцяя папяровыя машыны. У 1878 годзе выпрацоўка паперы складала 180 пудоў у суткі. Гэта была абгортачная, пісьмовая і друкаваная папера нізкага якасці. У 1890 годзе прыбытак фабрыкі склаў 900 тысяч рублёў, у 1900-1600 тысяч рублёў, а колькасць рабочых-900 чалавек. У IX томе геаграфічнага апісання «Расія» вядомага рускага географа В. М. Сямёнава, выдадзенага ў 1905 годзе, паказваецца, што гэтая писчебумажная фабрыка па вартасці свойму, па памерах і шырокага вытворчасці, па тэхнічным ўдасканаленні не саступае першакласным фабрычным, заводскіх установам не толькі ў Расіі, але і ў Заходняй Еўропе.

Добрушская папяровая фабрыка двойчы на расійскіх прамысловых выставах (Масква,1882, Ніжні Ноўгарад,1892) была ўдастоена вышэйшай узнагароды — права змяшчаць на сваіх вырабах дзяржаўны герб Расійскай імперыі.

У 1882 годзе на фабрыцы адкрыта першая лабараторыя ў Беларусі, у 1889 годзе-першая ў Беларусі электрастанцыя, праведзены электрычнасць, тэлефон, тэлеграф.

У 1907 годзе пяць папяровых машын выраблялі 30 тон паперы ў суткі.

Пры горадаўтваральным прадпрыемстве пачалі дзейнічаць бальніца, аптэка, Аматарскі аркестр, пеўчы хор, пажарнае дэпо, аптовы склад прадуктаў. У Добрушы была багатая царква, на ахвяраванні ў якую не скупілася праўленне прадпрыемства. У 1885 годзе адкрылася школа, дзе выкладаліся закон Божы, рускую і славянскую мовы, арыфметыка, кароткі нарыс гісторыі і геаграфіі Расіі. А ў 1910 годзе пачалі сваю працу фабрычнае вучылішча і рамесныя класы.

За гады Першай сусветнай вайны, рэвалюцыі і грамадзянскай вайны фабрыка прыйшла ў заняпад. У 1919 годзе працавала толькі адна папераробная машына…


Добрушскі раённы краязнаўчы музей

Школа для дзяцей фабрычных рабочых існавала пры Добрушскай папяровай фабрыцы з 70-х гадоў ХІХ стагоддзя і займала першае месца па колькасці сярод вучняў школ писчебумажных фабрык Расіі. У 1909 годзе на сродкі княгіні Ірыны Іванаўны Паскевіч было выбудавана новае цагляны будынак. У 1910 годзе пры школе былі адкрыты рамесныя класы імя імператара Аляксандра ІІ.

Пасля рэвалюцыі, войнаў гэты будынак заставалася школай: агульнаадукацыйнай, музычнай. Некаторы час знаходзіўся там і цэнтр дзіцячай творчасці. У 2002 годзе было прынята рашэнне аб адкрыцці ў гэтым будынку краязнаўчага музея.

Камплектаванне музейных фондаў пачалося з 2003 года пераважна за кошт паступленняў з грамадскіх музеяў раёна. У цяперашні час працягваецца фарміраванне яго фондавых калекцый. Музей гістарычнага профілю адлюстроўвае гісторыю рэгіёну з самых старажытных часоў да нашых дзён, вядзе навукова-даследчую працу аб развіцці промыслаў краю, пачынаючы з перыяду сярэднявечча, аб рэгіянальных асаблівасцях вышыўкі і ткацтва, пра гісторыю развіцця пісчэбумаж